Reichstag Yangını :Küllerinden Bir Diktatör Yaratmak
Almanya, 1930’lara gelindiğinde halen Versay’ın ağır koşulları altında eziliyordu. Almanya’nın gelirlerinin önemli bir bölümü, doğal kaynakları hatta ordusu bile bu antlaşmayla dağıtılmıştı. Alman toplumu, ciddi bir dar boğazın içinde yaşamaya mahkum bırakılmıştı. Bu yıllarda toplumun yaşadığı sıkıntılar onları marjinal siyasi fikirlere yönlendirmeye başlamıştı. Böyle bir ortamda sert siyasi söylem ve amaçlara sahip Nazi Partisi de önemli bir atılımın eşiğindeydi. Reichstag Yangını ise Almanlar için bir milat olacaktı.
Nazi Partisi’nin aykırı söylemleri, onları gururu kırılmış alman halkı nezdinde güçlendirmişti. Böyle bir ortamda Hitler’in önderliğinde Nazi Partisi iktidarda gelmeyi başarabildi. Fakat azınlık hükümeti içerisinde olmaları Hitler’in planları için yeterli değildi. 5 Mart 1933’de yapılacak seçimler bu sebeple Naziler için oldukça önem arz ediyordu.
Bir Canavar Yaratmak
27 Şubat 1933’ü tarihinde Almanya’nın Berlin şehrinde bulunan Reichstag Parlamentosu kundaklandı. Bu olay Hitler’e sınırsız bir güç veren sürecin de başlangıcı olacaktı. Olayın gerçekleşti gün Adolf Hitler ve Joseph Goebbels gibi Nazi partisi’nin önde gelenleri kundaklanan meclis binasına gelmiş ve olay yeri bir miting alanına çevrilmişti bile. Henüz meclis binasının dumanları bile kesilmemişken Hitler suçun failini belirlemişti: Komünizm. Olayın hemen arkasından Hitler olayla ilgili olarak şu açıklamaları gerçekleştirdi :
”Kim yolumuza çıkarsa kafasını keseceğiz artık acıma yok. Almanlar bundan sonra merhamet göstermeyecek. Eylem içerisinde olan her bir komünist görüldüğü an vurulacaktır. Komünist milletvekilleri bu geceden itibaren asılmalı. Bu ülkede komünizmle ilgili ne varsa dümdüz edilecektir. Artık Reichstag yangını ile bağlantılı sosyal demokratlara da acıma yok.”
Kundaklama gecesi bölgede yakalanan Hollandalı 24 yaşındaki inşaat işçisi Marinus Van Der Lubbe , komünist olduğunu ve kundaklamayı tek başına gerçekleştirdiğini anlattı. Kısa sürede yapılan soruşturmada polis, Marinus’un komünist liderlerden parlamentoyu yakmak için kartpostal aldığını ama kendisi ile yüz yüze hiçbir Komünist liderin iletişime geçmediğini rapor etti. Marinus Van Der Lubbe Reichstag yangınını tek başına yaptığını söylese de, yangın binanın çeşitli bölgelerinde ve aynı anda çıkmıştı. Ayrıca Marinus ne meclisi ne de şehri tanıyordu. Almanya’da herhangi bir kişiyle ilişkisi bile yoktu. Marinus, 10 Ocak 1934’de Lipstick hapishanesinin bahçesinde giyotinle idam edildi. Ardından isimsizler mezarlığında isimsiz bir mezara gömüldü.
Reichstag Yangını Kararnamesi
Olaydan kısa bir süre sonra ”Alman halkının ve devletin korunmasına yönelik Reichstag yangını kararnamesi” çıkartılarak Weimar Anayasasını yürürlükten kaldırıldı. Polise sebep göstermeksizin gözaltına alma yetkisi tanındı. Ayrıca yargıya sanığı hukuki yardımdan muaf tutma hakkı verildi. Yüz bini aşkın Alman Komünist Parti üyesi ve sosyal demokrat tutuklandı. Gazeteciler ve yazarlar tutuklandı.
5 Mart 1933 seçiminde Naziler, mecliste yeterli çoğunluğa ulaşabilmek için kendilerine yakın gördükleri Alman ulusal Halk Partisi ile ittifak içine girerek çoğunluğu sağladı. Ama istedikleri oya ulaşamadılar. 23 Mart 1933’de pek çok alandaki yetkileri parlamentodan alarak Başbakana veren ‘yetkili kılma kanunu’ kabul edildi.
Reichstag’ın kundaklanması Nazilerin gelecek 10 yıl boyunca dünyaya yaşatacakları dehşetin ilk kıvılcımıydı.
Yıllar sonra Marinus’un abisi, kardeşinin masumiyetini ispatlamak için mahkemeye başvurdu. 1980 yılında Berlin Mahkemesi o dönemdeki yargılamaların tümünün zaten hukuk dışı olduğuna hükmederek, Marinus’un beraatine karar verdi. Ülkesi Hollanda ise 2008 yılında Marinus’un doğduğu şehir olan Leiden’e onun adına bir anıt dikti.
1933 Reichstag Yangını :
